Giá xăng dầu thế giới liên tục tăng phi mã trong thời gian vừa qua sau những thông tin xoay quanh lệnh cấm vận dầu Nga của Liên minh châu Âu (EU). Tình trạng thiếu hụt nguồn cung càng trở nên nghiêm trọng hơn khi nhóm OPEC+ khó có thể tăng sản lượng khai thác theo đúng hạn ngạch cam kết. Bao giờ đợt tăng giá này mới kết thúc, đang là câu hỏi được cả thế giới quan tâm và tìm câu trả lời.

Giá dầu tăng khiến giá xăng tại Mỹ liên tục lập kỷ lục mới

Theo dữ liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), chỉ số MXV-Index Năng lượng hiện đã vượt mức 6.000 điểm, đóng cửa ngày 09/06 ở mức 6.124 điểm. Đây là chỉ số đo lường sự biến động của 5 mặt hàng chính trong nhóm năng lượng đang được liên thông giao dịch với thị trường thế giới: dầu thô WTI (NYMEX), dầu thô Brent (ICE EU), dầu ít lưu huỳnh (ICE EU), xăng pha chế RBOB (NYMEX) và khí tự nhiên (NYMEX). Chỉ số này đã tăng 52% so với cuối năm 2021 và tăng hơn 55% so với cùng kỳ năm ngoái, phản ánh xu hướng tăng rất mạnh trên thị trường năng lượng trong năm qua.

Giá dầu WTI kỳ hạn tháng 7 và dầu Brent kỳ hạn tháng 8 lần lượt đóng cửa ngày 09/06 ở mức 121,51 và 123,07 USD/thùng. Theo ghi nhận từ Trung tâm Giao nhận Hàng hóa MXV, giá xăng trung bình tại Mỹ đã vượt mức 5 USD/gallon vào ngày thứ năm sau 13 ngày tăng liên tiếp và là ngày thứ 30 trong 31 ngày giao dịch gần nhất giá xăng lập kỷ lục tại quốc gia này. Một số bang như California đã ghi nhận giá xăng tiến sát mốc 6,5 USD/gallon. Mùa du lịch và cao điểm lái xe đã bắt đầu tại Mỹ từ cuối tháng 5 và dự kiến nhu cầu sẽ tăng vọt vào kỳ nghỉ quốc khánh của Mỹ vào đầu tháng 7 tới.

Mặc dù giá xăng đã tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng lượng tiêu thụ xăng tại Mỹ chỉ giảm khoảng 5% so với cùng thời điểm năm 2021. Trong lịch sử, khi giá xăng tăng cao, người dân Mỹ thường có xu hướng cắt giảm các chi tiêu cơ bản, thay vì giảm nhu cầu đi lại, du lịch. Điều này có thể mang lại những hệ lụy tiêu cực đối với nền kinh tế vốn đang đứng trước nguy cơ suy thoái như tại Mỹ.

Giới chuyên gia dự báo giá xăng dầu sẽ tiếp tục tăng

Trong báo cáo mới đây, ngân hàng Goldman Sachs dự báo giá dầu Brent trên Sở giao dịch ICE EU sẽ đạt trung bình 140 USD/thùng trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 9 năm nay, so với mức 125 USD/thùng trong dự báo trước. Goldman Sachs cũng cho rằng giá xăng bán lẻ tại Mỹ sẽ phải tăng lên mức tương đương giá dầu 160 USD/thùng thì mới có thể làm giảm nhu cầu tiêu thụ. Trong dài hạn, Goldman Sachs dự báo giá dầu sẽ đạt trung bình 135 USD/thùng trong 6 tháng cuối năm 2022 và nửa đầu năm 2023, tăng 10 USD/thùng so với báo cáo trước.

Là một trong những ngân hàng thường đưa ra nhận định thấp nhất về giá dầu trong thời gian vừa qua, Citibank cũng vừa nâng các dự báo giá dầu trong quý III và quý IV năm nay. Theo đó, giá dầu Brent dự báo sẽ đạt 99 USD/thùng vào quý III và đạt 85 USD/thùng vào quý IV năm nay, tăng 12 USD/thùng so với dự báo trước. Giá dầu sẽ giảm xuống 75 USD/thùng, theo dự báo của Citibank, nhưng vẫn cao hơn 16 USD/thùng so với báo cáo trước đó.

Cơ quan thông tin năng lượng Mỹ (EIA) cũng đồng loạt nâng các dự báo giá xăng, dầu và khí đốt. Cụ thể, giá dầu Brent đang dược EIA dự báo sẽ đạt hơn 111 USD/thùng trong quý III, so với mức 104 USD/thùng trong dự báo trước. Vào quý IV, EIA tăng dự báo giá dầu từ 101 lên 105 USD/thùng. Dự báo của EIA dựa trên việc đánh giá sản lượng dầu thô của Nga sẽ giảm khoảng 1,1 triệu thùng/ngày từ tháng 5/2022 đến cuối năm 2023. Mức giảm này lớn hơn nhiều so với mức tăng sản lượng khai thác của nhóm OPEC+ và động thái xả kho dự trữ của Mỹ. Theo chuyên gia từ JP Morgan Chase, sản lượng khai thác thực tế của nhóm OPEC+ sẽ chỉ tăng thêm 160.000 thùng/ngày trong tháng 7 và 170.000 thùng/ngày trong tháng 8 so với cam kết tăng hạn ngạch thêm 648.000 thùng/ngày. Trước bối cảnh giá dầu liên tục tăng phi mã, chuyên gia của Moody’s Analytics cho rằng nền kinh tế Mỹ chắc chắn sẽ rơi vào suy thoái nếu giá dầu lên tới 150 USD/thùng.

Nhu cầu tiêu thụ sẽ quyết định xu hướng của giá xăng dầu

Về lý thuyết, để thị trường bắt đầu một chu kỳ giảm, cần có sự thay đổi đáng kể về cán cân cung – cầu của xăng, dầu trên toàn thế giới. Trong bối cảnh nguồn cung gần như không có khả năng tăng đột biến trong ngắn và trung hạn: OPEC+ không thể tăng sản lượng như cam kết, EU cấm vận dầu Nga khiến sản lượng của Nga sụt giảm, Mỹ ít khả năng sẽ tiếp tục xả kho dự trữ chiến lược,…Nhu cầu sẽ là yếu tố then chốt quyết định khi nào giá dầu sẽ giảm trở lại.

Tại Trung Quốc, giới phân tích đang theo sát tình hình dịch bệnh Covid-19, bởi đây là yếu tố có thể tác động lớn tới nhu cầu sử dụng xăng dầu tại quốc gia tỉ dân này. Mới đây, Thượng Hải và Bắc Kinh đã phát đi những cảnh báo mới về dịch bệnh Covid-19. Nhiều khu vực của Thượng Hải áp đặt lệnh phong tỏa mới, trong khi quận đông dân nhất Bắc Kinh đóng cửa các tụ điểm giải trí. Nếu tiếp tục diễn biến phức tạp, hoạt động đi lại, sản xuất, kinh doanh của người dân Trung Quốc sẽ còn bị đình trệ. Báo cáo của Hải quan Trung Quốc ngày hôm qua cho thấy nhập khẩu dầu thô của nước này trong 5 tháng đầu năm giảm 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại Mỹ, nhu cầu tiêu thụ sẽ gắn chặt với triển vọng kinh tế của quốc gia này. Thị trường đang nín thở chờ đợi báo cáo lạm phát của Mỹ vào tối nay. Bộ trưởng tài chính Janet Yellen cho rằng lạm phát sẽ vẫn ở mức cao và chính phủ Mỹ có thể sẽ tăng dự báo lạm phát 4,7% trong năm nay. Ngân hàng thế giới (WB) cũng vừa hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu và cảnh báo nhiều quốc gia có thể rơi vào suy thoái khi nền kinh tế thế giới rơi vào thời kỳ lạm phát đình trệ tương tự những năm 1970. Theo MXV, tác động của suy thoái kinh tế, nếu có, cũng sẽ chỉ tác động đến nhu cầu sử dụng xăng dầu tại Mỹ trong dài hạn. Khi giá dầu lên mức 150 hoặc thậm chí 160 USD/thùng, người dân Mỹ mới bắt đầu cắt giảm nhu cầu tiêu thụ, sau khi đã “ngấm đòn” từ lạm phát. Còn trong ngắn hạn, mức tiêu thụ tại Mỹ sẽ vẫn ổn định, và điều này sẽ khiến giá dầu tiếp tục neo ở các vùng giá cao trong thời gian tới.

Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV)